Аб заказніку

Рэспубліканскі ландшафтны заказнік «Налібоцкі» знаходзіцца на захадзе Беларусі, у 65 км ад Мінска і займае плошчу 86 892 га, з'яўляючыся адным з найбуйнейшых заказнікаў у краіне.
Пануючым тыпам экасістэм заказніка выступаюць лесу. На іх долю прыпадае 89,9% тэрыторыі. Сельскагаспадарчыя землі займаюць каля 10%. Антрапагеннымі, урбанізаваных і індустрыяльнымі тэрыторыямі занята каля 0,1%.
На тэрыторыі заказніка зарэгістравана 917 відаў раслін. Тэрыторыя заказніка адносіцца да Нёманскім фларыстычным раёну і размешчана ў правабярэжнай яго подрайоне, флора якога налічвае 955 відаў. Рэпрэзентатыўнасць флоры заказніка ў адносінах да дадзенага фларыстычным падраздзяленню вельмі вялікая і складае каля 96%.

Фларыстычныя даследаванні тэрыторыі заказніка паказалі, што амаль чвэрць растуць тут раслін - лекавыя, значная колькасць з розных сістэматычных катэгорый ўнесена ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Таксама варта звярнуць увагу на тое, што значныя плошчы пушчы пакрытыя ягаднікі, якія маюць гаспадарчы і эксплуатацыйны патэнцыял.

Фауна заказніка прадстаўлена усімі 6-ю класамі хрыбетных жывёл, якія жывуць у Беларусі: круглоротые, рыбы, амфібіі, рэптыліі, птушкі, млекакормячыя. Тэрыторыю пушчы, афіцыйна называюць Тэрыторыяй, важнай для птушак. У межах заказніка ўстаноўлена пражываньне 51 віду жывёл з ліку, занесеных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Акрамя таго на яго тэрыторыі зарэгістравана пражываньне шэрагу відаў жывёл і птушак занесеных у Чырвоную кнігу Еўропы, а таксама якія маюць Агульнаеўрапейскую прыродаахоўнага Значнасць.

Вышэй пералічаныя факты сведчаць аб добрай ступені захаванасці натуральных прыродных умоў тэрыторыі ад антрапагеннага ўздзеяння, а таксама пра ўнікальнасць, высокай экалогіі і аховы прыроды ролі заказніка «Налібоцкі».

Акрамя прыроднай разнастайнасці, пушча валодае багатай гісторыяй і культурай. На тэрыторыі Налібоцкай пушчы ў гады Вялікай Айчыннай вайны функцыянавала буйное партызанскае злучэнне. Агульная колькасць партызан у гэтым раёне перавышала 20 тысяч чалавек. Існаваў і асобны габрэйскі партызанскі атрад колькасцю звыш 3000 чалавек. Самым вядомы партызан у Налібоцкай пушчы быў народны пісьменнік Рэспублікі Беларусь Янка Брыль.
Акрамя таго, на прылеглых тэрыторыях размяшчаюцца археалагічныя і архітэктурныя помнікі, якія ўвайшлі ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь. Так, напрыклад, у г.п. Івянец знаходзіцца Аляксееўскі касцёл, закладзены ў 1905 годзе Недалёка ад пушчы размешчана радавы маёнтак Дзяржынскіх, а ў сяле Дзяржынава знаходзіцца музей-сядзіба Фелікса Дзяржынскага.

Прыродныя ўмовы рэспубліканскага ландшафтнага заказніка «Налібоцкі» вельмі разнастайныя. Мноства рэк і вадаёмаў, мяккі клімат ствараюць спрыяльныя ўмовы для развіцця разнастайнай лясной, лугавой і балотнай расліннасці ў спалучэнні з многімі прадстаўнікамі фауны.

Ландшафты і глебы

Размяшчаючыся на Нёманскай нізіне, тэрыторыя пушчы абмежавана на поўначы Ашмянскай градой, на ўсходзе - Мінскай узнёсласцю і на захадзе - Лідскай раўнінай. Найбольш забалочаная паўночная частка масіва, якая прымыкае да Ашмянскай грады (каля рэк Бярэзіна, Іслач, Волка), а таксама паўднёвая частка ніжняй плыні ракі Уса.

У адпаведнасці з глебава-геаграфічнае раянаванне тэрыторыя аднесеная да Мастоўскім раёне пяшчаных глебаў, якія развіваюцца на водна-ледавіковых і древнеалювиальных пясках. Па тыпу глебаўтварэння тэрыторыя адносіцца да дзярнова-падзолістай зоне, дзе пануюць подзолообразующие і балотныя працэсы, якія ў сувязі з характарам ўвільгатнення і тыпам расліннасці садзейнічаюць развіццю глебы рознай ступені опадзоленности і забалочанасці.

Найбольш распаўсюджаныя дзярнова - падзолістыя, слаба-і среднеаподзоленные пяшчаныя і супясчаныя глебы, падсцілаючы мораны і радзей разнозернистыми, часам гравелистыми пяскамі. На паніжаных месцах пераважаюць дзярнова-падзолістыя глеевые глебы, якія занятыя ў асноўным малапрадуктыўнымі сенажацямі і пашамі. У поймах рэк і ручаёў звычайна фармуюцца перегнойной-глеевые і тарфяна-балотныя глебы, якія занятыя ў большасці выпадкаў або осоковых лугамі з нізкай якасных і рознатраўна-осоковых лугамі, або ляшчына і вербалозам.

Клімат

У межах заказніка досыць цёплае лета і ўмерана халодная зіма. Сярэдняя тэмпература самога цёплага месяца (ліпень) + 17,5 ° с, а самога халоднага (студзень) -6,6 ° С. Сярэднегадавая тэмпература + 5,5 ° С. У асобныя гады тэмпература паветра адрозніваецца ад сярэдніх шматгадовых. Так, абсалютны максімум + 35 ° С, а абсалютны мінімум -38 ° С. Працягласць вегетацыйнага перыяду каля 185-195 дзён.
У гэты перыяд выпадае вялікая частка гадавых ападкаў-каля 400 мм, а ў халодны перыяд - прыкладна 250 мм. Раннія восеньскія замаразкі магчымыя ў пачатку кастрычніка, а пазнейшыя вясновыя - у першай і другой дэкадах траўня. Ўстойлівы снеговой покрыва утвараецца звычайна ў першай дэкадзе снежня. Вышыня снегового покрыва 25-30 гл, а глыбіня прамярзання глебы пад снегам 50-60 гл. Глеба вызваляецца ад снегового покрыва ў першай дэкадзе красавіка.

Гідралогія і Гідраграфія

Як у цэлым па рэспубліцы, так і на тэрыторыі Рэспубліканскага ландшафтнага заказніка "Налібоцкі" асноўныя меліярацыйныя работы былі выкананы ў 1969-1977 гадах. Агульная плошча асушаных земляў склала каля 20 тыс. Га. Агульная працягласць асушальнай сеткі склала 993 км, у тым ліку 158 км - магістральныя каналы.
На цяперашні момант каля 90% асушальнай сеткі патрабуе рамонту і аднаўлення. У цэлым, аналізуючы праведзеную меліярацыю, варта адзначыць, што яна не цалкам выканала сваё прызначэнне з-за несвоечасовасці праводзімых работ і аднаўлення сеткі ў сувязі з адсутнасцю фінансавых сродкаў. Акрамя таго, значная колькасць асушальных і магістральных каналаў у выніку было заселена бабрамі. У выніку частка асушаных плошчаў была затопленая і выведзена з гаспадарчага абароту з-за транспартнай недаступнасці тэрыторыі.

Вадацёкі і вадаёмы

Найбольш буйнымі вадацёкамі заказніка з'яўляюцца рэкі Заходняя Дзвіна, Уса, Іслач і іх асноўныя прытокі - Волма, Ваўка, Сивичанка, Изледь. Акрамя іх на тэрыторыі заказніка ёсць возера Кромань.

Заходняя Бярэзіна
Працякае ў паўночнай і паўночна-ўсходняй частках заказніка, правы прыток Нёмана, бярэ пачатак у в. Бортнікі, працякае па тэрыторыі Маладзечанскага, Валожынскага і Іўеўскага раёнаў, ўпадае ў Нёман за 2 км на поўнач ад г. п. Дзяляцічы Іўеўскага раёна. Агульная даўжыня ракі 226 км., Плато вадазбору 4 тыс. Км2. Лясістасць вадазбору каля 29%, забалочанасць менш за 20%. Найбольш буйныя прытокі: Гальшанке, Іслач, Волка, Чарница, Чапунька. Сярэднегадавы расход вады ў вусці - 30м3 / с, Сярэдні ўхіл 0,8%. Хуткасць плыні каля 0,6 м / сек. Рака характарызуецца найбуйнейшым краявіднай разнастайнасцю: колькасць відаў на розных участках вадацёку змяняецца ад 20 да 26.

Уса
Працякае па цэнтральнай частцы заказніка. Правы прыток Нёмана бярэ пачатак з д.Заболотье Валожынскага раёна Мінскай вобласці, працякае па Валожынскаму, Стаўбцоўскага і Навагрудскаму раёнах. У сярэднім цячэнні называецца канал Шубіна, у Ніжнім - Шубіна-Нёманскі канал. Ўпадае ў Нёман за 2 км на паўночны ўсход ад г.п. Любча Навагрудскага раёна. Даўжыня ракі 75 км. Плошча вадазбору 665 м2. Забалочанасць каля 15%, буйныя масівы размешчаны ўздоўж каналаў. Асноўныя прытокі: Хуткая, Замянка, Шура, канал Каменка. Выдатак вады ў вусьці-5 м3 / с, сярэдні ўхіл 1,1%. Хуткасць плыні 0,5-0,6 м / с. Ня каналізаваць ўчастак захаваўся ў натуральным стане і мае высокі прыродны патэнцыял.

Іслач
Працякае ў паўночнай і паўночна-ўсходняй частках заказніка, левы прыток ракі Заходняя Бярэзіна, бярэ пачатак каля в. Глушинцы Дзяржынскага раёна, працякае па тэрыторыі Мінскага, Валожынскага, Іўеўскага раёнаў, ўпадае ў раку Заходняя Бярэзіна на паўднёвым усходзе ад в. Бакшты Іўеўскага раёна . Агульная даўжыня 102 км. Вадазбору 1330 км2. Лясістасць вадазбору каля 25%, забалочанасць менш за 20%. Асноўныя прытокі: Ершевка, Першайка, Валожынка, Выгоничанка, Цецяроўка, Волма. Выдатак вады ў вусьці-10м3 / с, сярэдні ўхіл 1,9%. Хуткасць плыні 0,5-1,0 м / с.

Ваўка
Працякае ў Мінскай і Гродзенскай абласцях, левы прыток ракі Заходняя Бярэзіна. Бярэ пачатак праз 2,5 км на паўночны захад да х. Рудня Валожынскага раёна, упадае ў Заходнюю Бярэзіну праз 7 км ніжэй в. Бакшты Іўеўскага раёна. Даўжыня ракі 36 км. Вадазбору-391 км2. Лясістасць вадазбору каля 70%. Выдатак вады ў вусьці-2,9 м3 / с, сярэдні ўхіл 0,8%. Асноўныя прытокі Изледь і Сивичанка.

Изледь
Перасякае заказнік у цэнтральнай частцы, працякае па тэрыторыі Валожынскага, Стаўбцоўскага і Іўеўскага раёнаў. Левы прыток ракі Ваўка. Бярэ пачатак на паўднёвы захад ад в. Забор'е Валожынскага раёна, упадае ў раку Ваўка праз 3 км на паўднёвы захад ад в. Сухі Барок Іўеўскага раёна. Даўжыня ракі 30 км. Вадазбору-141 км2. Асноўны прыток рака Каменка.

Сивичанка
Працякае ў цэнтральнай частцы заказніка ў Валожынскім раёне, левы прыток ракі Ваўка. Пачынаецца на заходніх схілах Мінскага ўзвышша праз 1 км на паўднёвы захад ад в. Сівіца, ўпадае ў Ваўку праз 7,8 км на паўночны ўсход ад в. Белы Бераг Іўеўскага раёна. На працягу 4,1 км канализованая. Даўжыня ракі 21 км. Вадазбору-37 км2.

Волма
Працякае ў Дзяржынскім і Валожынскім раёнах, левы прыток ракі Іслач. Працякае ва ўсходняй частцы заказніка. Бярэ пачатак на паўднёвы ўсход ад в. Трэскі Дзяржынскага раёна, упадае ў Іслач ніжэй в. Баравікоўшчына Валожынскага раёна. Даўжыня ракі 44 км. Вадазбору-177 км2. Сярэднегадавы расход вады ў вусці - 1,3 м3 / с, сярэдні ўхіл 3%. Лясістасць вадазбору каля 19%, пераважаюць хваёвыя і змешаныя, месцамі забалочаныя лясы, забалочанасць 9%.

Дадзеныя вадацёкі характарызуюцца невялікім разнастайнасцю Іхціафаўна: колькасць відаў рыб змяняецца ад 7-8 да 14, але яны маюць важнае значэнне для захавання біяразнастайнасці фауны Беларусі, паколькі з'яўляюцца нерестового-узроставымі ўгоддзямі стронгі ручейной і харыуса еўрапейскага, відаў, уключаных у Чырвоную кнігу.

Возера Кромань
Адносіцца да ліку среднеглубоких вадаёмаў, максімальная глыбіня 26,5 м, сярэдняя 13,2 м. Катлавіна карстового паходжання, авальнай формы, злёгку выцягнутая з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход на 1,4 км, максімальная шырыня 1,12 км, пры сярэдняй 0,65 км. Схілы катлавіны нізкія, вышынёй да 5 м, спадзістыя, сасновы лес, на паўночным захадзе месцамі забалочаныя, на паўночным усходзе і паўднёвым усходзе, у раёне ўпадзення ракі Блюшка, не выяўленыя і занятыя забалочанай поймай і лугамі.

Берага возера амаль на ўсім працягу абрывістыя, вышынёй 0,3 - 0,5 м, на участках ўпадзення ручаёў нізкія, забалочаныя, парослыя водна-балотнай расліннасцю і хмызняком. На абмежаванай працягу сустракаюцца нізкія пясчаныя берагі, вышынёй да 0,1 м. Берагавая лінія плыўная, практычна не зрэзаная (каэфіцыент зразання 1,01), толькі на паўночным усходзе ўтварае невялікі заліў, які паглыбляецца ў сушу на глыбіню 150 м пры максімальнай шырыні 100м. Возера слабопроточное, ўпадае рака Блюшка, адзін дробны канал. Выцякае рака Кроманка. Вадазбор возера ў выніку меліярацыйных работ моцна зменены. Плошчу, уключаючы меліярацыйную сетку ў басейне Блюшки, складае 124,1 км2, лясамі занята 60%, пад балотамі 1,5%.

Наяўнасць унікальнай прыроднай і гісторыка-культурнай падасновы, наяўнасць унікальных турыстычных аб'ектаў, робіць магчымым развіццё на тэрыторыі заказніка практычна любога віду турызму. У цяперашні час па тэрыторыі пушчы праходзяць адны з найбольш інтэнсіўна наведвальных водных, пешых і веласіпедных турыстычных маршрутаў.
Налібакі - гэта цэлая «краіна ў краіне», па плошчы роўная Люксембургу, а па своеасаблівасці прыроды, багацьця мітаў і гісторыка-культурных вобразаў непараўнальная і непаўторная.

Функцыяніраванне рэспубліканскага ландшафтнага заказніка «Налібоцкі» рэгулюецца наступнымі заканадаўчымі актамі нацыянальнага і міжнароднага ўзроўня:

• Канвекцыяй аб біялагічнай разнастайнасцці;
• Канвекцыяй аб ахове відаў дзікіж жывёл, якія мігрыруюць (Бонскай);
• Канвекцыяй аб доступеіда інфармацыі, удзеле грамадства ў працэсе прыняцця рашэнняў і доступ да правасуддзя па пытаннях, якія датычацца навакольнага асяроддзя (Архускай);
• Канвекцыяй аб міжнародным гандлі відамі дзікай фауны і флоры, якія знаходзяцца пад пагрозай знішчэння( СІТЕС, Вашынгтонскай);
• Законам Рэспублікі Беларусь «Аб ахове навакольнага асяроддзя»;
• Законам Рэспублікі Беларусь «Аб асабліваахоўваемых прыродных тэрыторыях»;
• Нацыянальнай стратэгіяй развіцця і кіравання сістэмай прыродаахоўных тэрыторый да 1 студзеня 2030 года;
• Схемай рацыянальнага размяшчэння особоохраняемых прыродных тэрыторый рэспубліканскага значэння да 1 студзеня 2025 года;
• Палажэннем аб рэспубліканскім ландшафтным заказніку «Налібоцкі»;
• і некаторымі іншымі нарматыўнымі прававымі актамі.

Звароты грамадзян і юрыдычных асоб:

Асабісты прыём:

Асабісты прыём грамадзян, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў, іх прадстаўнікоў, прадстаўнікоў юрыдычных асоб праводзіцца без папярэдняга запісу ў адпаведнасці з графікам, зацверджаным загадам дырэктара Рэспубліканскага ландшафтнага заказніка "Налібоцкі» ад 2014/01/31 г. №3 / 1.

У выпадку часовай адсутнасцi службовай асобы асабісты прыём праводзіць якое замяняе яго службовая асоба, інфармацыя, пра што размяшчаецца на дзверы кабінета адсутнага службовай асобы з указаннем пасады, прозвішча, уласнага імя, імя па бацьку (калі такое маецца) і нумары кабінета замяняе службовай асобы.

Калі на дзень правядзення асабістага прыёму прыпадае дзяржаўнае свята або святочны дзень, аб'яўлены Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь непрацоўным, дзень правядзення асабістага прыёму пераносіцца на наступны за ім рабочы дзень.

Парадак разгляду зваротаў:

Звароты падаюцца заяўнікамі на беларускай або рускай мове ў пісьмовай ці электроннай форме, а таксама выкладаюцца ў вуснай форме. Пісьмовыя звароты падаюцца нарачным (кур'ерам), па пошце, у ходзе асабістага прыёму, шляхам унясення заўваг і (або) прапаноў у кнігу заўваг і прапаноў. Вусныя звароты выкладаюцца ў ходзе асабістага прыёму.

Пісьмовыя звароты грамадзян, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў (далей - грамадзянін), павінны змяшчаць:

• Найменне арганізацыі, альбо пасаду асобы, якім накіраваны зварот;
• Прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца), альбо ініцыялы грамадзяніна;
• Адрас яго месца жыхарства (месца знаходжання);
• Выкладанне сутнасці звароту;
• Асабісты подпіс грамадзяніна (грамадзян).

Пісьмовыя звароты юрыдычных асоб павінны змяшчаць:

• Найменне арганізацыі, альбо пасаду асобы, якім накіраваны зварот;
• Поўнае найменне юрыдычнай асобы і яго месцазнаходжанне;
• Выкладанне сутнасці звароту;
• Прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца), або ініцыялы кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты;
• Асабістая подпіс кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты, завераная пячаткай юрыдычнай асобы.

Электронныя звароты:

Звароты падаюцца заяўнікамі на беларускай або рускай мове ў пісьмовай ці электроннай форме, а таксама выкладаюцца ў вуснай форме. Ён можа застацца па адрасеГэты адрас электроннай пошты абаронены ад спам-ботаў. У вас павінен быць уключаны JavaScript для прагляду.

Электронныя звароты грамадзян, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў (далей - грамадзянін), павінны змяшчаць:

• Найменне арганізацыі, альбо пасаду асобы, якім накіраваны зварот;
• Прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца), альбо ініцыялы грамадзяніна;
• Адрас яго месца жыхарства (месца знаходжання);
• Выкладанне сутнасці звароту;
• Асабісты подпіс грамадзяніна (грамадзян).

Электронныя звароты юрыдычных асоб павінны змяшчаць:

• Найменне арганізацыі, альбо пасаду асобы, якім накіраваны зварот;
• Поўнае найменне юрыдычнай асобы і яго месцазнаходжанне;
• Выкладанне сутнасці звароту;
• Прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца), або ініцыялы кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты;
• Асабістая подпіс кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты, завераная пячаткай юрыдычнай асобы.

Найменне вышэйстаячага органа:

Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь